In Nederland is er geen overkoepelende wet over lichthinder zoals er wel bestaat over geluidshinder. In de milieuwetgeving speelt lichthinder wel een rol. De wet milieubeheer bepaalt wat bedrijven wel en niet mogen op diverse milieuonderwerpen.

Lichthinder komt met name bij de regelgeving over glastuinbouw aan de orde. Daarnaast is er in de meeste amvb’s die gaan over verschillende soorten bedrijven een paragraaf aan lichthinder gewijd.

Handboek Licht/Donker

In 2010 verscheen het Handboek Licht/Donker van het Interprovinciaal Overleg (IPO). Hierin is basisinformatie over lichtvervuiling en donkertebescherming overzichtelijk gebundeld. Het handboek richt zich op beleid en uitvoeringsinstrumenten voor provincies. Voor gemeenten is het echter een nuttige informatiebron bij het opstellen van gemeentelijk beleid, verordeningen of bestemmingsplannen en het eventueel opleggen van maatwerk op basis van het Activiteitenbesluit.

Wet Milieubeheer

De Wet Milieubeheer regelt hoe inrichtingen met hun omgeving moeten omgaan. Dat is per soort bedrijf apart geregeld in zogenaamde Algemene Maatregel van Bestuur (amvb). In de meeste amvb’s wordt een paragraafje aan licht gewijd.

Veel inrichtingen vallen onder het zogenaamde Activiteitenbesluit. Het Activiteitenbesluit is een algemene regel waarin de milieueisen voor alle relevante milieuonderwerpen zijn vastgelegd. Veel bedrijven hebben als gevolg van deze besluiten geen omgevingsvergunning voor het aspect milieu meer nodig.

In het Activiteitenbesluit komt lichthinder op twee manieren aan de orde. Onder zogenaamde zorgplicht die een ondernemer naar de omgeving heeft, valt:

• h. het voorkomen dan wel voor zover dat niet mogelijk is het tot een aanvaardbaar niveau beperken van lichthinder;
• q. het beschermen van de duisternis en het donkere landschap in door het bevoegd gezag aangewezen gebieden.

In de toelichtingen wordt nader uitgelegd wat er onder de diverse begrippen verstaan moet worden. Het Activiteitenbesluit stamt uit 2007 en sindsdien zijn er nog weinig harde juridische precedenten geschapen die ervoor zorgen dat met deze regeling in de hand duisternis wordt beschermd.

Glastuinbouw

Het Besluit Glastuinbouw uit 2002 is op 1 oktober 2009 gewijzigd en de regeling betreffende assimilatiebelichting is op de schop gegaan. Op dit moment staat er in de wet dat een nieuwe kas 98% doek moet installeren die in de zogenaamde donkerteperiode ook gebruikt moet worden. De donkerteperiode loopt in de winter ruwweg van 18.00 tot 24.00 uur. In de overige tijd ’s nachts moet er minstens 75% worden afgeschermd. Daarnaast zijn er wel enige uitzonderingen en is er een overgangsperiode, aangezien niet alle kassen opeens kunnen veranderen.

Overige wetgeving

Er zijn nog tal van andere manieren om lichthinder aan te pakken. Deze staan uitgebreid beschreven in het boekje ‘Regulering van Lichthinder’, geschreven door R. Uylenburg en C.J van der Wilt van het Centrum voor Milieurecht (Universiteit van Amsterdam), in opdracht van Natuurmonumenten en de Gelderse Milieufederatie.

Internationaal

Er zijn geen landen met een overkoepelende lichthinderwet. In een aantal Oost-Europese landen zoals Tsjechië is in de wet op de luchtkwaliteit ook een paragraaf over licht als vervuiler opgenomen. Wel is er in een aantal landen een uitgebreidere wetgeving op regionaal niveau.

In een groot aantal regio’s van Italië is er een wet die voor bijna alle categorieën verlichting regelt dat er geen licht boven de horizon uitgestraald mag worden. Ook wordt er een maximum gesteld aan met hoeveel licht bijvoorbeeld een kerk verlicht mag worden. Ook op La Palma zijn strenge eisen aan lichtuitstoot gesteld.

Een andere ontwikkeling is dat er in verschillende landen bepaalde gebieden zijn waar duisternis speciaal wordt beschermd. Het Nederlandse Activiteitenbesluit richt zich daar op met haar zin over “bescherming van de duisternis in door de overheid aan te wijzen gebieden”.